Phát huy những kết quả đã đạt được sau năm năm thực hiện “Chiến lược phát triển dự trữ quốc gia đến năm 2010, định hướng đến năm 2020”, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định phê duyệt “Chiến lược phát triển dự trữ quốc gia đến năm 2020”. Thực hiện chiến lược đã đặt ra, trong năm năm qua, ngành dự trữ quốc gia đã có nhiều khởi sắc với những thành tựu quan trọng.
Thành tựu quan trọng
Trước hết, hệ thống cơ chế, chính sách đã được Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính ban hành, tạo ra khung pháp lý về quản lý dự trữ quốc gia (DTQG) và định hướng cho hoạt động của ngành. Tiếp đến là việc rà soát, sắp xếp và đổi mới cơ cấu danh mục hàng DTQG, theo hướng tập trung vào những mặt hàng chiến lược, thiết yếu... nên trong năm năm qua quy mô hàng DTQG đã tăng lên đáng kể (tăng gấp ba lần so với năm 2008).
Để đáp ứng được mục tiêu đó, một mặt toàn ngành đã từng bước củng cố, xây dựng các vùng kho có quy mô lớn, tập trung, hiện đại hóa công nghệ bảo quản theo quy hoạch tổng thể hệ thống kho dự trữ đến năm 2020, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Mặt khác, ngành đã kiện toàn, phát triển tổ chức quản lý DTQG theo hướng tập trung vào cơ quan quản lý chuyên trách; tăng cường mối quan hệ và gắn kết chặt chẽ với các địa phương để quy hoạch mạng lưới kho, xác định danh mục DTQG, nhu cầu cứu trợ và trực tiếp đưa hàng cứu trợ đến người dân địa phương.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, hoạt động của DTQG trong những năm qua còn gặp nhiều khó khăn. Trước hết, về tổng mức DTQG còn thấp, chiếm khoảng 0,21%GDP. Theo Chiến lược phát triển DTQG đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thì đến năm 2020 tổng mức DTQG phải đạt từ 1- 1,5%/GDP. Với quy mô như hiện nay khi thiên tai, dịch bệnh diễn ra trên diện rộng và tình hình an ninh quốc phòng diễn biến phức tạp (như tình hình biển Đông, hải đảo hiện nay) sẽ gặp những khó khăn nhất định.
Mặt khác, mức bố trí NSNN trong những năm qua cho DTQG còn hạn chế. Việc cân đối chi cho DTQG chưa được cân đối theo mục tiêu đề ra. Một số nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao cho DTQG chưa được cân đối, bố trí nguồn vốn kịp thời…
Tăng cường tiềm lực DTQG
Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lược phát triển DTQG đến năm 2020”. Một trong những nội dung quan trọng định hướng phát triển DTQG trong giai đoạn 2015- 2020 là phấn đấu tăng cường tiềm lực DTQG, bảo đảm đến năm 2020, tổng mức DTQG đạt khoảng 1-1,5% GDP.
Đồng thời, để đáp ứng nhu cầu trong tình hình mới, trên cơ sở các danh mục mặt hàng đã được quy định, tiếp tục rà soát, sắp xếp, hoàn thiện về cơ cấu danh mục hàng DTQG theo hướng tập trung vào những mặt hàng chiến lược, thiết yếu, quan trọng, không dàn trải; tập trung nguồn lực ngân sách mua tăng các danh mục để đáp ứng mục tiêu của DTQG.
Để cất giữ tốt hàng DTQG thì cần tiếp tục nghiên cứu áp dụng công nghệ bảo quản tiên tiến của các nước trong khu vực. Bên cạnh đó, phải hoàn chỉnh việc xây dựng các điểm kho theo quy hoạch tổng thể kho DTNN, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; phát triển công nghệ thông tin đáp ứng hiện đại hóa ngành DTQG.
Tổng cục DTNN đề ra các giải pháp cụ thể. Đó là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, thực hiện Luật DTQG; tiếp tục hoàn thiện và xây dựng các Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, định mức kinh tế - kỹ thuật nhập, xuất, bảo quản đối với hàng DTQG; từng bước đổi mới kỹ thuật và áp dụng các giải pháp công nghệ bảo quản của các nước trong khu vực phù hợp với điều kiện của Việt Nam; xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế quản lý và chính sách huy động mọi nguồn lực hợp pháp để tăng cường DTQG, đảm bảo sự chủ động trong quản lý nhà nước về DTQG. Đồng thời, tăng cường vốn đầu tư xây dựng kho DTQG, hệ thống trụ sở làm việc theo quy hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt.
Bên cạnh đó, việc hoàn thiện cơ cấu tổ chức của ngành DTQG theo hướng đảm bảo vận hành thông suốt với 3 cấp quản lý: trung ương - khu vực - địa phương cần được tiếp tục triển khai; trong đó tập trung hoàn thiện hệ thống DTQG tại các địa phương, tại các quân binh chủng, đơn vị phù hợp với quy hoạch kho và quy hoạch trụ sở; đảm bảo hệ thống hoạt động thông suốt, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra.
Cùng với đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra trong việc thực hiện chế độ, chính sách, pháp luật về DTQG; nâng cao, hiệu quả, quản lý sử dụng hàng DTQG; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng trong lĩnh vực DTQG; tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực DTQG, mở rộng hợp tác quan hệ với các nước tiên tiến trên thế giới để nghiên cứu, chuyển giao công nghệ bảo quản, công nghệ xây dựng hệ thống kho…
Có thể nói, từ những thành tựu quan trọng đạt được trong những năm qua, giờ đây ngành DTQG đang tự tin bước vào chặng đường mới. Chặng đường mới này của ngành đã được Đảng, Nhà nước định hướng bằng “Chiến lược phát triển DTQG đến năm 2020”. Đây là cơ sở quan trọng để từ đó Tổng cục DTNN đưa ra những giải pháp cụ thể thiết thực với quyết tâm sẽ tiếp tục giành được nhiều thắng lợi mới.