Được sự chỉ đạo kịp thời của lãnh đạo Bộ Tài chính, sự phối hợp tích cực của các bộ, ngành, địa phương và các bộ, ngành quản lý hàng DTQG, sự chỉ đạo quyết liệt với tinh thần trách nhiệm cao của tập thể lãnh đạo Tổng cục DTNN, cùng với sự phấn đấu nỗ lực của đội ngũ CBCC, toàn ngành DTQG đã triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ và giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế, vượt qua khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đây là động lực để ngành DTQG vững bước vào năm 2015. Nhân dịp đầu năm mới Ất Mùi 2015, Thời báo Tài chính Việt Nam có bài phỏng vấn ông Phạm Phan Dũng, Tổng cục trưởng Tổng cục DTNN.
Kết quả đạt được khá toàn diện
Phóng viên: Xin Tổng cục trưởng đánh giá về những kết quả của toàn ngành Dự trữ Quốc gia trong năm 2014?
Tổng cục trưởng Phạm Phan Dũng: Trong năm 2014, hệ thống cơ chế, chính sách đã từng bước được hình thành và có hiệu lực tạo thuận lợi cho việc thực hiện, tạo ra khung pháp lý về quản lý DTQG và định hướng cho hoạt động của ngành, giúp cho việc quản lý và điều hành hoạt động DTQG được thuận lợi, chặt chẽ, đúng trình tự, đúng quy định.
Từng bước rà soát, sắp xếp và đổi mới về cơ cấu danh mục hàng DTQG theo hướng tập trung vào những mặt hàng chiến lược, thiết yếu. Lực lượng DTQG vừa là công cụ của nhà nước, vừa là tiềm lực tài chính nhằm sẵn sàng, chủ động đáp ứng yêu cầu cấp bách về phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh; đảm bảo quốc phòng an ninh, đảm bảo an sinh xã hội, làm nhiệm vụ quan hệ quốc tế và thực hiện các nhiệm vụ khác được Thủ tướng Chính phủ giao: Từ đầu năm đến nay đã xuất cấp hàng trị giá trên 1.300 tỷ đồng để cứu trợ, viện trợ, tăng trên 30% so với cùng kỳ năm 2013.
Từng bước xây dựng được các vùng kho có quy mô lớn, tập trung, hiện đại hóa công nghệ bảo quản, thực hiện chuyển giao công nghệ bảo quản tiên tiến của nước ngoài (đối với kho chứa lương thực, vật tư thiết bị của Bộ Tài chính); bố trí, quy hoạch dần các điểm kho của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo hướng riêng biệt và được trang bị các thiết bị bảo quản tiên tiến, hiện đại.
Việc triển khai thực hiện kế hoạch nhiệm vụ năm 2014 rất khẩn trương, đồng bộ, kịp thời; nhiều chỉ tiêu kế hoạch, nhiệm vụ được giao đã hoàn thành và đạt kết quả cao như: Nhập, xuất lương thực; nhập muối ăn; xuất gạo cứu trợ cho nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán, giáp hạt; xuất gạo hỗ trợ cho học sinh; xuất gạo thực hiện dự án trồng rừng; nhập kho vật tư, thiết bị theo hợp đồng đã ký; việc triển khai thực hiện tiếp nhận, bàn giao mặt hàng quý hiếm theo đúng tiến độ. Toàn bộ số hàng xuất cấp từ nguồn DTQG bảo đảm đủ số lượng, chất lượng, phân bổ đúng đối tượng.
Những kết quả đạt được đó là nhờ sự quan tâm, giúp đỡ tạo điều kiện rất lớn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, của Chính phủ, của các bộ, ngành (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Chính phủ), các Bộ, ngành quản lý hàng DTQG, lãnh đạo Bộ Tài chính và các Vụ, Cục thuộc Bộ Tài chính, các địa phương trong cả nước. Với sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của lãnh đạo Tổng cục; đặc biệt là sự cố gắng với tinh thần trách nhiệm cao của từng CBCC trong ngành DTQG nên công tác tham mưu được kịp thời, có sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các đơn vị để thực hiện nhiệm vụ được giao.
Không ngừng hiện đại hóa kho tàng
Phóng viên: Như Tổng cục trưởng vừa cho biết, cùng với sự hình thành và phát triển của ngành, hệ thống kho DTQG đã từng bước được quan tâm đầu tư xây dựng, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của ngành trong từng giai đoạn. Xin Tổng cục trưởng cho biết rõ hơn về điều này?
Tổng cục trưởng Phạm Phan Dũng: Hiện nay, để cụ thể hóa Chiến lược phát triển DTQG đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Tổng cục DTNN đang tiếp tục triển khai và hoàn thành việc rà soát chi tiết hệ thống kho DTQG thuộc Tổng cục DTNN đến năm 2020 theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và theo Quyết định số 403/QĐ-BTC của Bộ trưởng Bộ Tài chính để từng bước xây dựng hệ thống kho đồng bộ, hiện đại, được bố trí theo các vùng tuyến chiến lược, có quy mô lớn, đủ điều kiện để triển khai các giải pháp công nghệ bảo quản tiên tiến, đáp ứng các yêu cầu tại chỗ khi xảy ra thiên tai, biến cố.
Tổng cục DTNN đã chỉ đạo các Cục DTNN khu vực triển khai công tác xin đất, đến nay đã có 28 điểm kho được địa phương thỏa thuận về cấp đất. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai công tác xin đất gặp một số khó khăn như phải thay đổi địa điểm nhiều lần hoặc diện tích khu đất sau khi đã xem xét thực tế và đánh giá cụ thể vẫn không phù hợp theo quy hoạch chi tiết được duyệt (nhỏ hơn). Mặt khác, thủ tục xin đất tại các địa phương cũng có những quy định khác nhau. Tổng cục DTNN đã có các văn bản báo cáo Bộ điều chỉnh danh mục, dự toán.
Về triển khai thực hiện đầu tư xây dựng theo quy hoạch: Để không bố trí vốn dàn trải và có kho đưa vào sử dụng kịp thời, Tổng cục DTNN đã chủ động điều chỉnh dự án phù hợp lộ trình thực hiện theo 2 giai đoạn (giai đoạn 1 từ khởi công đến năm 2015; giai đoạn 2 từ năm 2016 đến năm 2020). Đồng thời xem xét bố trí lại tổng mặt bằng, điều chỉnh dự án để nâng cao hiệu quả vốn đầu tư theo lộ trình từng giai đoạn triển khai quy hoạch chi tiết.
Trong năm 2014, Tổng cục DTNN đã tổ chức thi tuyển phương án thiết kế kiến trúc đối với dự án kho DTQG làm mô hình dự án mẫu để áp dụng cho hệ thống kho dự trữ của Tổng cục với điểm nổi bật là kho lương thực áp dụng phương pháp bảo quản kín trong kho, không lắp đặt thiết bị bảo quản. Nhờ đó, việc lập, điều chỉnh các dự án sẽ tiết kiệm thời gian, tiết kiệm chi phí đầu tư và tạo ra hệ thống kho đảm bảo an toàn, hiện đại.
Phóng viên: Thưa Tổng cục trưởng, trong quá trình thực hiện, bên cạnh những thuận lợi, hẳn có không ít những khó khăn, vướng mắc?
Tổng cục trưởng Phạm Phan Dũng: Hiện nay, quy mô DTQG ngày càng có xu hướng giảm, nếu như tổng trị giá hàng DTQG năm 2011 chiếm 0,33% GDP; năm 2012 chiếm khoảng 0,28% GDP; năm 2013 đạt khoảng 0,24% GDP thì đến hết năm 2014, tổng mức DTQG chỉ chiếm khoảng 0,20 % GDP, rất thấp so với mục tiêu Chiến lược phát triển DTQG đã đề ra đến năm 2015 tổng mức GDP phải đạt 0,8-1% GDP và đến năm 2020 đạt khoảng 1,5% GDP. Với tổng mức DTQG như hiện nay thì việc bảo đảm an sinh xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, đảm bảo an ninh, quốc phòng còn hạn chế, nhất là khi thiên tai, dịch bệnh diễn ra trên diện rộng và tình hình an ninh quốc phòng diễn biến phức tạp, nhất là tình hình biển Đông, hải đảo hiện nay.
Do không được cân đối, bố trí vốn mua ngay từ đầu năm nên việc triển khai kế hoạch nhập xuất luân phiên đổi hàng và mua bù các mặt hàng DTQG đã xuất cấp theo quy định của Luật DTQG còn gặp nhiều khó khăn, nhất là các mặt hàng mang tính thời vụ như lương thực, hạt giống cây trồng, thuốc phòng trừ dịch bênh… Mặt khác, quy trình trình cấp có thẩm quyền bổ sung vốn mua tăng, mua bù hàng DTQG theo quy định của Luật DTQG phải qua nhiều cấp nên quá trình triển khai thực hiện kế hoạch kéo dài, trong kho thiếu những mặt hàng chủ lực, vì vậy, không chủ động đáp ứng được yêu cầu xuất cấp (như hạt giống cây trồng, hóa chất Chlorine).
Hàng vật tư, trang thiết bị DTQG đa số là các mặt hàng có tính đặc thù, trong nước không sản xuất được, phải nhập khẩu; một số mặt hàng chưa có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, phải xây dựng mới nên việc tổ chức đấu thầu và nhập hàng mất nhiều thời gian (các mặt hàng trang thiết bị ngành an ninh, quốc phòng; vật tư, thiết bị cứu hộ, cứu nạn của Bộ Tài chính). Vì vậy, việc triển khai kế hoạch mua sắm trong năm còn chậm và dự toán kinh phí mua tăng DTQG phải chuyển sang năm sau thực hiện tiếp còn lớn.
Một số hoạt động xuất cấp hàng dự trữ cho đồng bào vùng sâu, vùng xa
Tăng cường công tác quản lý nhà nước về hoạt động DTQG
Phóng viên: Với vai trò người đứng đầu ngành, trong năm qua, Tổng cục trưởng có những giải pháp gì để thực hiện hiệu quả công tác quản lý nhà nước về hoạt động DTQG thông qua việc xây dựng cơ chế chính sách và thanh tra, kiểm tra trong toàn ngành để tăng cường, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả quản lý; giữ vững kỷ cương, kỷ luật của toàn ngành ?
Tổng cục trưởng Phạm Phan Dũng: Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về DTQG, Tổng cục DTNN đã chủ động triển khai việc xây dựng cơ chế chính sách trên cơ sở đánh giá thực tiễn hoạt động của ngành. Đồng thời chủ động thực hiện kế hoạch kiểm tra, thanh tra theo chuyên ngành.
Trước hết, trong xây dựng cơ chế chính sách đã đặc biệt chú trọng đên vấn đề chất lượng hàng DTQG trong quá trình nhập, xuất và bảo quản. Đối với ngành DTQG, công tác quản lý chất lượng hàng DTQG luôn là nhiệm vụ cơ bản, quan trọng hàng đầu trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ của ngành. Chất lượng hàng DTQG quyết định mức độ hoàn thành nhiệm vụ chính trị, năng lực đáp ứng và hiệu quả công tác quản lý DTQG. Lần đẩu tiên Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 130/2014/TT-BTC ngày 09/09/2014 quy định về quản lý chất lượng hàng DTQG. Chúng tôi cũng chủ động xây dựng hoàn chỉnh hệ thống tiêu chuẩn chất lượng, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, định mức kinh tế - kỹ thuật phục vụ cho công tác bảo quản hàng hóa DTQG.
Về công tác kiểm tra, thanh tra theo chuyên ngành: Riêng trong năm 2014, Tổng cục DTNN đã thực hiện 02 cuộc thanh tra chuyên ngành tại Tổng công ty Công nghiệp hóa chất mỏ Vinacomin thuộc Tập đoàn công nghiệp than khoáng sản Việt Nam và Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung ương thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tiến hành kiểm tra, kiểm toán nội bộ tại 02 đơn vị (Cục DTNN khu vực Bắc Thái và Bình Trị Thiên); thực hiện kiểm tra công tác đấu thầu mua gạo năm 2014 tại các Cục DTNN khu vực: Tây Bắc, Bắc Thái, Hà Bắc, Vĩnh Phú, Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh; kiểm tra công tác đấu thầu dự án đầu tư xây dựng của Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng (Tổng cục DTNN). Kết quả: Về cơ bản, các đơn vị đã tổ chức hạch toán và ghi chép kế toán về nguồn vốn phí và quản lý hàng DTQG theo đúng quy định, chấp hành tốt các quy trình đấu thầu; việc phân phát hàng DTQG đảm bảo theo đúng đối tượng.
Ngoài ra, Tổng cục DTNN đã phối hợp tích cực với Cục Kế hoạch - Tài chính (Bộ Tài chính) trong công tác kiểm tra, kiểm toán nội bộ do Cục Kế hoạch - Tài chính chủ trì. Tổng cục DTNN nghiêm túc thực hiện và chỉ đạo các đơn vị thực hiện kết luận của Đoàn kiểm tra, khắc phục kịp thời những tồn tại trong công tác quản lý tài chính, kế toán và tài sản Nhà nước và báo cáo Bộ về kết quả thực hiện kết luận kiểm tra nội bộ của Bộ Tài chính.
Trong các cuộc kiểm tra, đã lồng ghép nội dung kiểm tra công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và phòng, chống tham nhũng nhằm nâng cao hiệu quả của mỗi cuộc kiểm tra. Qua công tác kiểm tra, các đơn vị đã có nhiều cố gắng trong công tác thực hiện chức năng nhiệm vụ được giao; chấp hành tốt các chế độ kế toán hiện hành; thực hiện đúng quy trình nhập, xuất, bảo quản; công tác chi trả thanh toán cá nhân và chi phí phục vụ công tác chuyên môn trong nhập, xuất và cứu trợ hàng DTQG được đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng và định mức quy định.
Tiếp tục góp phần đảm bảo an sinh xã hội
Phóng viên: Thưa Tổng cục trưởng, năm 2015, ngành DTQG sẽ tập trung vào những công việc trọng tâm nào để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ “chủ động đáp ứng yêu cầu đột xuất, cấp bách về phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, hỏa hoạn, dịch bệnh; phục vụ quốc phòng, an ninh”, góp phần đảm bảo an sinh xã hội và đời sống dân cư cũng như các nhiệm vụ khác của Nhà nước?
Tổng cục trưởng Phạm Phan Dũng: Trong năm 2015, Tổng cục DTNN sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật về DTQG, chú trọng công tác xây dựng cơ chế chính sách, nhất là các thông tư hướng dẫn Luật DTQG để tạo ra khung chính sách có tính pháp lý cao đối với hoạt động DTNN. Đồng thời, tập trung đôn đốc các bộ, ngành quản lý hàng DTQG chỉ đạo đôn đốc các đơn vị được giao trực tiếp quản lý hàng DTQG tích cực triển khai thực hiện kế hoạch năm 2015 theo đúng quy định; đáp ứng mục tiêu kế hoạch 5 năm 2011-2015 và mục tiêu chiến lược đã đề ra. Xây dựng kế hoạch trung hạn về DTQG giai đoạn 2016-2020. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; chủ động đề xuất và báo cáo cấp có thẩm quyền giải quyết các khó khăn vướng mắc của các đơn vị trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch.
Cân đối, đề xuất cấp có thẩm quyền bố trí nguồn vốn để tăng cường lực lượng DTQG, nhất là việc mua bù các mặt hàng DTQG đã xuất cấp trong năm 2014 theo đúng quy định của Luật DTQG. Bám sát tình hình kinh tế-xã hội ở trong nước và trên thế giới để tham mưu đề xuất cấp có thẩm quyền cho phép mua bổ sung các mặt hàng DTQG, nhất là các mặt hàng phục vụ nhiệm vụ an ninh, quốc phòng, biển đảo nhằm sẵn sàng chủ động xuất cấp khi có tình huống đột xuất, cấp bách xảy ra.
Từng bước tập trung tăng cường vốn đầu tư xây dựng hệ thống kho DTQG theo đúng quy hoạch chi tiết đã được Bộ Tài chính phê duyệt, với công nghệ bảo quản tiên tiến, hiện đại, cơ giới hóa trong quá trình nhập, xuất, bảo quản nhằm kéo dài hơn thời hạn bảo quản hàng hóa. Tăng cường đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng phục vụ tốt nhiệm vụ DTQG.
Xây dựng hoàn chỉnh hệ thống tiêu chuẩn chất lượng, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, định mức kinh tế - kỹ thuật phục vụ cho công tác bảo quản hàng hóa DTQG; xây dựng một hệ thống thông tin thống nhất trong ngành DTQG, đảm bảo cung cấp các thông tin nhanh chóng, chính xác, kịp thời trong mọi hoạt động DTQG...
Giữ trọn niềm tin, đồng sức, đồng lòng
Phóng viên: Năm 2015 không chỉ mang tới những thách thức và cơ hội cho ngành DTQG mà còn là năm có ý nghĩa quan trọng để toàn ngành đạt được các mục tiêu của Kế hoạch 2011-2015, hướng tới Hội nghị điển hình tiên tiến và kỷ niệm 60 năm thành lập ngành DTQG, ông có thể chia sẻ một số suy nghĩ đối với những người làm công tác Dự trữ Nhà nước nhân dịp đầu Xuân Ất Mùi 2015.
Tổng cục trưởng Phạm Phan Dũng: Tôi cho rằng, để ngành DTQG hoàn thành nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước, Bộ Tài chính và nhân dân giao phó, đồng thời hoàn thành các mục tiêu trong tiến trình cải cách, hiện đại hóa toàn ngành, quan trọng nhất là niềm tin vào sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo các cấp đối với sự nghiệp phát triển DTQG; sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự quan tâm, ủng hộ của các ngành, các cấp.
Tôi luôn dành trọn niềm tin đối với gần 3.000 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn ngành DTQG đang ngày đêm hăng say, nỗ lực công tác để hoàn thành trọng trách được giao. Tôi cũng mong rằng toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành DTQG cũng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Bộ Tài chính, của Tổng cục DTNN. Chỉ có như vậy mới tạo nên một khối thống nhất, đoàn kết, đồng sức, đồng lòng để tiếp bước truyền thống các thế hệ cha anh đã vun đắp, để ngành DTQG ngày một phát triển lớn mạnh.
Nhân dịp đầu Xuân Ất Mùi 2015, thay mặt Đảng ủy, lãnh đạo ngành DTQG, tôi xin gửi lời cảm ơn tới toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn ngành DTQG trong năm qua đã góp sức để thực hiện nhiệm vụ. Chúc một năm mới dồi dào sức khỏe, hạnh phúc, năm mới thắng lợi mới!
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Tổng cục trưởng!
Hồng Sâm - Thời báo Tài chính VN