Thu hút người dân tham gia bảo vệ rừng
Từ năm 2008 đến nay, Chính phủ đã phê duyệt 171.025 tấn gạo từ nguồn dự trữ quốc gia hỗ trợ cho các hộ nghèo thuộc 61 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a/2008/NĐ-CP ngày 27/12/2008 của Chính phủ về chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững. Số địa phương được hỗ trợ: 06 tỉnh (31 huyện), gồm: Hà Giang (6 huyện), Thanh Hoá (6 huyện), Bắc Giang (2 huyện), Bắc Kạn (8 huyện), Sơn La (5 huyện), Nghệ An (4 huyện).
Đối tượng được trợ cấp, gồm: Hộ nghèo thuộc xã khu vực II, khu vực III tham gia trồng rừng sản xuất và phát triển lâm sản ngoài gỗ, trồng rừng phòng hộ thay thế nương rẫy trên diện tích đất lâm nghiệp được giao trong thời gian chưa tự túc được lương thực; hộ nghèo thuộc huyện 30a nhận khoán chăm sóc, bảo vệ rừng, được giao rừng và giao đất để trồng rừng sản xuất; đồng bào dân tộc thiểu số đang cư trú hợp pháp tại địa phương tự nguyện trồng rừng phòng hộ, trồng rừng sản xuất thay thế nương rẫy. Mức trợ cấp 15 kg gạo/khẩu/tháng, thời gian tối đa không quá 7 năm.
Việc thực hiện chính sách hỗ trợ gạo từ nguồn dự trữ quốc gia mang lại hiệu quả
thiết thực về kinh tế, xã hội, môi trường, an ninh quốc phòng
Đến nay số hộ nghèo, dân tộc thiểu số được hỗ trợ: 745.745 lượt hộ; số khẩu được hỗ trợ: 2.758.867 lượt khẩu; diện tích rừng được khoán bảo vệ: 2.132.838 lượt ha; diện tích rừng được trồng, chăm sóc: 130.102 ha.
Thực trạng cho thấy vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn là nơi chủ yếu đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, nơi có địa hình phức tạp, không thuận lợi cho canh tác nông nghiệp, năng suất lao động thấp. Vì vậy, kinh tế của đồng bào còn khó khăn, đa số là hộ nghèo, hộ cận nghèo, tình trạng thiếu lương thực xảy ra quanh năm. Việc hỗ trợ gạo từ nguồn dự trữ quốc gia đã giải quyết ngay được tình trạng thiếu lương thực, bảo đảm ổn định đời sống và giúp người dân yên tâm sản xuất.
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc thực hiện chính sách hỗ trợ gạo từ nguồn dự trữ quốc gia được người dân và chính quyền các địa phương nhiệt tình ủng hộ; mang lại hiệu quả thiết thực về mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội, môi trường, an ninh quốc phòng; người dân vùng cao được hỗ trợ gạo đã làm thay đổi tập quán từ khai thác gỗ, phá rừng sang trồng, giữ rừng, sử dụng sản phẩm từ rừng trồng để thay thế cây rừng tự nhiên, góp phần bảo vệ, nâng cao tỷ lệ che phủ rừng. Qua đó, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của người dân trong công tác bảo vệ rừng; thu hút được các hộ gia đình trên địa bàn tham gia vào các hoạt động sản xuất lâm nghiệp, tạo thêm việc làm, thu nhập, từng bước cải thiện đời sống cho đồng bào, góp phần xóa đói giảm nghèo trên địa bàn, hạn chế tình trạng di dân, di cư bất hợp pháp, bảo đảm an sinh xã hội; giảm bớt áp lực do người dân phá rừng lấy đất sản xuất.
Ngoài ra, việc hỗ trợ gạo từ nguồn dự trữ quốc gia cho trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng đã làm tăng độ che phủ, bảo vệ môi trường làm hạn chế lũ lụt, sạt lở, thông qua đó nhằm thực hiện mục tiêu dự trữ quốc gia là: phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, phục vụ an ninh, quốc phòng.
Đề xuất tiếp tục mở rộng đối tượng được hỗ trợ
Theo Tổng cục Dự trữ Nhà nước, qua thực tiễn triển khai chính sách hỗ trợ gạo cho các hộ nghèo để chăm sóc, bảo vệ rừng đã cho thấy đây là một chủ trương đúng mang hiệu quả trên nhiều mặt, nhu cầu của các địa phương là rất lớn. Tuy nhiên hiện nay chỉ mới thực hiện tại 6 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Cũng theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hiện có 28 tỉnh có nhu cầu đề nghị trợ cấp gạo từ nguồn dự trữ quốc gia, gắn với bảo vệ và phát triển rừng, gồm: Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai, Yên Bái, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Phú Thọ, Quảng Ninh, Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Cà Mau. Tổng lượng gạo được đề xuất cấp hỗ trợ cho 5 năm (2021 - 2025) là 462.981 tấn, bình quân 92.596 tấn/năm. Tổng số hộ nghèo tham gia trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng khoảng trên 261 nghìn hộ/năm. Tổng số nhân khẩu tham gia trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng khoảng trên 1,2 triệu nhân khẩu/năm.Tổng diện tích rừng được trồng 94.778 ha. Diện tích rừng được bảo vệ hàng năm 1.219.350 ha.
Vì vậy, để nâng cao hơn nữa hiệu quả bảo vệ, phát triển rừng và giải quyết lợi ích của nhân dân, đặc biệt là đồng bào nghèo ở khu vực nông thôn miền núi, cần tiếp tục mở rộng đối tượng được hỗ trợ gạo.
